Μεταφορά πολεοδομιών από τους Δήμους στο Κτηματολόγιο

Αναγνωρίζουμε ότι οι υπηρεσίες των Πολεοδομιών (Υπηρεσιών Δόμησης) δεν είναι πάντα ποιοτικές και αυτό καταλογίζεται στου Δήμους, στη δικαιοδοσία των οποίων υπάγονται τα τελευταία 15 χρόνια. Οι Πολεοδομίες με τον νόμο "Καλλικράτη" μεταφέρθηκαν το 2010 στους Δήμους (από τις Νομαρχίες που καταργούσε ο ίδιος Νόμος), όχι όμως και όλοι οι εργαζόμενοι που υπηρετούσαν σε αυτές. Το 2022, ως υπουργός Εσωτερικών ο Μάκης Βορίδης είχε αναγγείλει προσλήψεις 1.000 μηχανικών στις Υπηρεσίες Δόμησης, οι οποίες όμως δεν έγιναν ποτέ.

Για τα προβλήματα των καθυστερήσεων και της διαφθοράς που ομολογουμένως διαπιστώνονται σε κάποιες περιπτώσεις Πολεοδομιών δεν ευθύνεται το γεγονός ότι μέχρι σήμερα ανήκαν στην ευθύνη των Δήμων, αλλά σε άλλες πολύχρονες παθογένειες του κράτους, όπως :

• Η έλλειψη χωροταξικών σχεδίων και η ανυπαρξία ενός ξεκάθαρου πλαισίου που θα επιτρέπει σε πολίτες και επενδυτές να γνωρίζουν πού μπορούν να χτίσουν τι και με ποιους όρους. 

• Η υποστελέχωση των Πολεοδομιών, για την οποία και πάλι δεν ευθύνονται οι Δήμοι, καθώς, για να γίνουν προσλήψεις προσωπικού, αυτές πρώτα πρέπει να εγκριθούν από το κράτος. 

• Η ψήφιση αντισυνταγματικών νομοσχεδίων, όπως ο πρόσφατος ΝΟΚ, που κατέπεσε στο ΣτΕ και δημιούργησε αναταραχή στην αγορά ακινήτων. 

• Η πολυνομία και η έλλειψη ξεκάθαρων αρμοδιοτήτων μεταξύ των βαθμίδων της διοίκησης.

Δεν αντιλαμβανόμαστε πως το Κεντρικό Κράτος θα κάνει καλύτερα τη δουλειά όσον αφορά τις Πολεοδομίες, όταν σε δικά του λάθη και παραλείψεις οφείλονται προβλήματα όπως η μη ολοκλήρωση ως σήμερα της λειτουργίας του Κτηματολογίου, τα συνεχή μπλακ άουτ στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του Κτηματολογίου, η έλλειψη χωροταξικών πλαισίων, η υποστήριξη και ψήφιση αντισυνταγματικών νομοθετικών ρυθμίσεων.

Τα προβλήματα των Πολεοδομιών δεν λύνονται με μετακύλιση αρμοδιοτήτων, αλλά με προσλήψεις μόνιμων μηχανικών, εκπαίδευση, ψηφιοποίηση διαδικασιών και συνεχή αξιολόγηση και έλεγχο των προσφερόμενων υπηρεσιών και των παροχών αυτών, εάν θέλουμε να μιλάμε για αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη και εξασφάλιση της ομαλής και δίκαιης λειτουργίας των τοπικών κοινωνιών.

Ο πρωθυπουργός όμως και η κυβέρνηση επιλέγουν συνειδητά να μεταφέρουν ακόμα μια αρμοδιότητα στο κεντρικό κράτος και μάλιστα μια αρμοδιότητα που σε αυτή τη συγκυρία είναι κρίσιμο να ασκείται από υπαλλήλους εγγύτερους στην κυβέρνηση. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η απόφαση για τη μεταφορά των πολεοδομιών λαμβάνεται μετά το τεράστιο θέμα που προέκυψε με το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ). Κάποιες Πολεοδομίες, σε συνεργασία με τα Δημοτικά Συμβούλια, μπλόκαραν την εφαρμογή των διατάξεων για τα μπόνους ορόφων, οι οποίες τελικά κρίθηκαν αντισυνταγματικές.

Η κατάργηση των πολεοδομιών από τους Δήμους και η μεταφορά τους στην Κτηματολόγιο ΑΕ συνιστά θεσμική αποδόμηση και όχι μεταρρύθμιση. Αντί για ενίσχυση της αποκέντρωσης, οδηγούμαστε σε υπερσυγκέντρωση αρμοδιοτήτων στο κράτος, αποδυναμώνοντας τον ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και δημιουργώντας για τον πολίτη ακόμα μεγαλύτερη απόσταση για άμεσο έλεγχο και λογοδοσία. Ο δημόσιος έλεγχος πάνω στο δομημένο περιβάλλον δεν πρέπει να χαθεί. 

Οι Πολεοδομίες (Υπηρεσίες Δόμησης) δεν είναι απλώς μηχανισμοί αδειοδότησης. Είναι κρίσιμα εργαλεία για τον πολεοδομικό και χωρικό σχεδιασμό, την προστασία του δομημένου και φυσικού περιβάλλοντος και την προώθηση της πράσινης ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο. 

Σε κάθε περίπτωση όμως, εφόσον πρόκειται για ειλημμένη απόφαση, το Βολτ κρίνει απαραίτητο να γίνει ευρύς διάλογος με υπηρεσιακούς παράγοντες, με το Κτηματολόγιο και με εκπροσώπους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να κατατεθούν προτάσεις και να ενσωματωθούν όπου χρειάζεται, με στόχο μια μεταρρύθμιση που θα εξυπηρετεί όσο το δυνατόν καλύτερα το δημόσιο συμφέρον και τους πολίτες.