Το Βολτ για την νέα κλιμάκωση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν

Το Ιράν παραβιάζει τη Συνθήκη μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων ενώ ταυτόχρονα, η επίθεση του Ισραήλ παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Η ΕΕ οφείλει να μεσολαβήσει για να βρεθεί διπλωματική λύση. 

Την Παρασκευή, 13 Ιουνίου, ο πλανήτης ξύπνησε αντικρίζοντας έναν πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, όπου το Ισραήλ επιτέθηκε μονομερώς σε πυρηνικές και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, καθώς και στη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία του Ιράν. Το Ιράν αναγνώρισε αυτές τις επιθέσεις ως κήρυξη πολέμου και αντεπιτέθηκε με καταιγισμό πυραύλων και drones. Από τότε, έχουν χτυπηθεί κέντρα άμαχου πληθυσμού, έχουν χαθεί ζωές και οι λαοί και των δύο χωρών δοκιμάζονται. Εκφράζουμε συμπαράσταση για όλους όσους υποφέρουν από τον φόβο, την αβεβαιότητα και την απώλεια που προκαλεί αυτός ο πόλεμος. Εν μέσω αυτής της οδυνηρής κατάστασης, στη σύνοδο του G7, η πρόωρη αποχώρηση του Τραμπ δείχνει κατηγορηματικά την ανικανότητα των παγκόσμιων ηγετών να δράσουν με συνοχή υπέρ της ειρήνης και της σταθερότητας.

Η επίθεση του Ισραήλ είναι μια ανεύθυνη παραβίαση του διεθνούς δικαίου που βύθισε την ευρύτερη περιοχή σε ακόμα περισσότερο χάος, με τον κίνδυνο της περαιτέρω κλιμάκωσης να διαφαίνεται πάνω από τη Μέση Ανατολή. Η στοχοποίηση πυρηνικών εγκαταστάσεων δεν είναι δυνατόν να κανονικοποιηθεί, γνωρίζοντας τα ρίσκα για το περιβάλλον και τον πληθυσμό που προκύπτουν από τη διαρροή ραδιενεργού υλικού. Οι επίσημες καταγγελίες του Ιράκ για την παραβίαση του εναέριου χώρου του από ισραηλινά αεροσκάφη, καθώς και η ανάγκη της Ιορδανίας να διαφυλάξει τον δικό της εναέριο χώρο, καταρρίπτοντας ιρανικούς πυραύλους και drones, καταδεικνύουν τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν και οι υπόλοιπες χώρες της Μέσης Ανατολής ως αποτέλεσμα των στρατιωτικών ενεργειών του Ισραήλ και του Ιράν. Η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της πρέπει να κάνουν ό,τι μπορούν για την αποκλιμάκωση και τη λήξη αυτού του πολέμου.

Η καταδίκη της ισραηλινής επίθεσης ως μείζονος παραβίασης του διεθνούς δικαίου δεν συνιστά σε καμία περίπτωση υποστήριξη προς το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ή προς  το ιρανικό καθεστώς. Σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας του ΟΗΕ (IAEA), το Ιράν παραβιάζει τις διεθνείς του υποχρεώσεις ως προς τη μη διάδοση πυρηνικών όπλων και συνεχίζει ένα πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου το οποίο χαρακτηρίζεται, από την ίδια την IAEA, ως “άνευ προηγουμένου” για κράτος χωρίς στρατιωτική πυρηνική τεχνολογία, γεγονός που γεννά βάσιμες και σοβαρές ανησυχίες. Ωστόσο, η επιλογή της στρατιωτικής σύγκρουσης δεν συμβάλλει στην εκπλήρωση των στόχων της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων. Αντιθέτως, η ισραηλινή επίθεση οδήγησε στην κατάρρευση των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα που διεξάγονταν στο Ομάν και ενισχύει το αφήγημα του ιρανικού καθεστώτος, σύμφωνα με το οποίο η απόκτηση πυρηνικών όπλων είναι αναγκαία για την αποτροπή μελλοντικών επιθέσεων από το Ισραήλ και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Οι καιροί πολέμου είναι συχνά καιροί κατάργησης πολιτικών ελευθεριών και καταπίεσης επικριτικών φωνών. Γι’ αυτό καλούμε την ΕΕ να στηρίξει ακτιβιστές και αντιφρονούντες στο Ιράν, προχωρώντας στην έκδοση ανθρωπιστικών θεωρήσεων εισόδου (humanitarian visas), στο “πάγωμα” όλων των απελάσεων Ιρανών αιτούντων άσυλο, καθώς και στην έμπρακτη υποστήριξη παρόχων VPN, ώστε να διασφαλίζεται η ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο εντός του Ιράν.

Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στον πόλεμο μεταξύ Ιράν και Ισραήλ να μας αποσπάσει την προσοχή από την αφόρητη κατάσταση στη Γάζα, όπου η πολιτική του Ισραήλ έχει επιφέρει στον παλαιστινιακό πληθυσμό πείνα και αστεγία. Η άμεση και μόνιμη κατάπαυση του πυρός, η παροχή ολοκληρωμένης ανθρωπιστικής βοήθειας και η απελευθέρωση όλων των ομήρων από τη Χαμάς είναι πιο απαραίτητες από ποτέ. Η απαίτησή μας για την αναστολή της συμφωνίας σύνδεσης ΕΕ–Ισραήλ παραμένει σταθερή και αμετάκλητη.

Ένας κόσμος στον οποίο η παραβίαση μιας διεθνούς συνθήκης αντιμετωπίζεται με μια άλλη παραβίαση του διεθνούς δικαίου είναι καταδικασμένος να μετατραπεί σε κόσμο ανομίας, όπου ο πόλεμος και η καταστροφή αντικαθιστούν τη διπλωματία. Δεν πρόκειται για έναν κόσμο στον οποίο τα διεθνή πλαίσια παγκόσμιας ασφάλειας όπως η Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων μπορούν να τηρηθούν. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να παραμένει παθητικός θεατής στην υλοποίηση αυτού του εφιαλτικού σεναρίου.

Καλούμε, λοιπόν, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη-μέλη της να συγκαλέσουν έκτακτο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων με στόχο τον σχεδιασμό και τη δέσμευση σε μια κοινή πολιτική που θα συμβάλει αποφασιστικά στην αποκλιμάκωση της κρίσης και στη μείωση των συνεπειών της ολοένα και πιο ασταθούς εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Η ΕΕ δεν πρέπει να εμπλακεί στρατιωτικά•  μια τέτοια ενέργεια θα υπονόμευε σοβαρά την αξιοπιστία της ως ουδέτερης μεσολαβήτριας. Οφείλει, αντιθέτως, να υπερασπίζεται το διεθνές δίκαιο σε όλες του τις εκφάνσεις, καταδικάζοντας ρητά τις ισραηλινές επιθέσεις ως κατάφωρες παραβάσεις του διεθνούς δικαίου. Παράλληλα, τασσόμενη υπέρ της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων, οφείλει να αντιταχθεί στην προοπτική απόκτησης πυρηνικών όπλων από το Ιράν και να στηρίξει ενεργά τις διπλωματικές πρωτοβουλίες μεσολάβησης, όπως αυτή στο Ομάν. Επιπλέον, η ΕΕ πρέπει να διατηρήσει και να εντείνει την πολιτική πίεση προς το Ισραήλ, με σκοπό τη συμμόρφωσή του με το διεθνές δίκαιο στη Γάζα και ευρύτερα, ξεκινώντας άμεσα τη διαδικασία αναστολής της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ–Ισραήλ. Τέλος, έχει χρέος να στηρίξει τις δημοκρατικές φωνές εντός του Ιράν και να καταστήσει σαφές ότι η καταστολή από το ιρανικό καθεστώς θα αντιμετωπιστεί με την επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων.

Φωτογραφία: Reuters